Jak co roku w przeddzień Święta Zmarłych uczniowie ze swoimi wychowawczyniami wybrali się pod pomnik uczcić pamięć poległych mieszkańców Turwi w latach 1914-20. W 14. numerze gazetki parafii Wyskoć z 2005 roku przeczytać można o historii tego miejsca. Warto przypomnieć koleje losów i cel powstania wymienionego obiektu. 

…”W Kronice ks. Prob. Mieczysława Radojewskiego zachował się ręcznie spisany dokument z 1945 r. -dokładnie sprzed 60 lat. Jest tam opisana historia tego pomnika i jego poświęcenia przez ks. Stefana Wiśniewskiego, pierwszego po II wojnie proboszcza wyskockiego.

…„pomnik ten, postawiony w r.1923, na cześć poległych w wojnie światowej mieszkańców Turwi. Zburzony został przez okupantów hitlerowskich w r.  1939. Figura i tablice uratowane dzięki ofiarności dawnego sołtysa turewskiego,  Jana Komorowskiego,  przechowały się nienaruszone, aż do chwili upadku Niemiec hitlerowskich. Odbudowę pomnika podjęto w maju 1945 r. (…) Do uratowanych tablic dołączono nową tablicę ku czci poległych w 1939 r. i zamęczonych w czasie okupacji niemieckiej w obozach koncentracyjnych. Poświęcenia pomnika dokonał dnia 17 czerwca 1945 r. ks. Wiśniewski Stefan, proboszcz parafii w Wyskoci. Udział w uroczystości wzięło całe społeczeństwo gromady i majątku Turew, reprezentacja Narodowej Partii Robotniczej, Stronnictwa Ludowego oraz organizacje młodzieżowe.”

W ostatnich latach pomnik odnawiano dwukrotnie: w 2000 i 2005 roku. Na tablicach pamiątkowych wmurowanych w ściany pomnika widnieje 49 nazwisk osób, które straciły życie w działaniach wojennych. Oto one:

Dudziak Antoni, Dudziak Franciszek,  Dudziak Jan,  Grzelczyk Antoni, Grzelczyk Stanisław,  Jurga Jan, Kaczor Ignacy, Klupczyński Władysław,  Kozak Szymon,  Mądry Franciszek, Wieszczyczyński Stanisław, Beszterda Stanisław, Borowiak Wojciech, Bryliński Ignacy, Chudziak Jan, Gulik Józef, Gulik Michał, Idkowiak Józef, Idkowiak Wawrzyn, Kaczmarek Walenty,  Krawczyk Jan,  Łabędzki Ignacy, Łabędzki Walenty, Maćkowiak Stanisław, Mądry Jan,  Mikołajczak Stanisław, Płócieniak Ignacy, Płócieniak Jan, Płócieniak Piotr, Szczepaniak Antoni, Szulc Ignacy, Taczkowski Walenty, Wojtkowiak Ignacy, Woźny  Józef, Makałowski Józef, Motała Franciszek, Motała Jan, Motała Józef, Motała Tomasz, N owak Stanisław, Rybarczyk Ludwik, Sikora Andrzej, Sikora Stanisław, Swojak Franciszek, Szymczak Franciszek, Szymczak Jan, Urbaniak, Tadeusz, Zakrzewski Stanisław.

Nazwiska typowe dla naszej miejscowości. A co się kryje pod każdym z tych imion i nazwisk? Warto byłoby poznać ich historię…

Krystyna Nowak